TUĞÇE KAŞ- İZGAZETE- İzmir Adliyesi'nde 12.03.2019 tarihinde görülen çocuk istismar davasında Büro Emekçileri Sendika (BES) üyesi olan, Sosyal Hizmet Uzmanı Onur Uçar’ın, 17 yaşında cinsel istismar mağduru, zihinsel engelli kız çocuğunun haklarını korumak istemesi üzerine disiplin hapis cezası kararı verilmişti. Sosyal hizmet uzmanı Uçar'ın, görevi gereği görüşünü beyan etmesi ve uzman görüşü sorulduğu için “duruşmanın düzen ve disiplinini bozması, duruşmayı yapılamaz hale getirdiği” iddiasıyla 12 Mart 2019 Salı günü disiplin hapsi cezası verilmesi kararıyla ilgili İzmir'deki önemli meslek örgütleri basın açıklaması yayınladı. İzmir Barosu, İzmir Tabip Odası, Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği İzmir Şubesi, Türkiye Psikiyatri Derneği İzmir Şubesi, Türk Psikologlar Derneği İzmir Şubesi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği İzmir Şubesi ve Adalet Sistemi Uzmanları Derneği'nin yer aldığı açıklama da, mağdur ve mağdur haklarını yasalar çerçevesinde korumaya çalışan Sosyal Hizmet Uzmanı Onur Uçar'ın yanında olduklarını ifade ettiler. Ayrıca meslek örgütleri kuruluşları olarak olayı kınadıklarının altını çizerek, "Bu olayı kınadığımızı kamu oyuyla paylaşıyor, başta Hakimler Savcılar Kurulu olmak üzere TBMM Adalet Komisyonu, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Kamu Denetçiliği Kurumu, Adalet Bakanlığı, Mağdur Hakları Daire Başkanlığı ve ilgili tüm kuruluşlardan olayın soruşturulmasını talep ediyoruz."

Sosyal Hizmet Uzmanı Onur Uçar'a yönelik verilen karara meslek örgütleri açıklamasında mevzuata tamamen aykırı olunduğunu beyan ederek, "Çocukların haklarını korumak ruh sağlığı alanında çalışan her uzmanın görevi ve sorumluluğudur. Mahkeme Hakiminin bu davranışı tarafı olduğumuz Çocuk Hakları Sözleşmesi, Anayasa, Çocuk Koruma Kanunu ve ilgili mevzuata tamamen aykırı olup uyması gereken Ceza Muhakemesi Kanununun duruşma yönetimine ilişkin hükümlerine de aykırı olması nedeniyle, her yönüyle hukuka aykırıdır."dedi.

Olaya ilişkin meslek örgütlerinin ortak  basın bilgilendirme metnin tamamı şu şekilde:

BASINA VE KAMUOYUNA;

Cinsel istismar mağduru çocuğun, mağdurun  haklarını yasalar ve uluslararası sözleşmeler çerçevesinde korumaya çalışan uzmanın yanında olduğumuzu, olayın takipçisi olacağımızı, bu olayı kınadığımızı kamu oyuyla paylaşıyoruz.

17 yaşında cinsel istismar mağduru, zihinsel engelli bir çocuğunun ifadesine eşlik etmek üzere çocuğun yüksek yararı çerçevesinde görevli olan  sosyal hizmet uzmanı görevi gereği görüşünü beyan ettiği ve mağdur avukatın sanık ve yakınlarının dışarı çıkarılmasını talep etmesi hakkındaki uzman görüşü sorulduğu için “duruşmanın düzen ve disiplinini bozması, duruşmayı yapılamaz hale getirdiği” iddiasıyla disiplin hapsi cezası verildi. Karar, itiraz edilmesi üzerine, 7. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından “hukuka aykırı” bulunarak bozuldu.

Ruh Sağlığı Profesyonelleri  aldıkları mesleki eğitim, bilgi ve beceri gereği, belli kural, ilke, mesleki standartlar, bilimsel alt yapı ve etik değerler doğrultusunda, çocukların yüksek yararlarının ve esenliklerinin korunması ile adli sistemin etkili, çocuk odaklı ve hak temelli çalışmasını sağlamayı ve geliştirmeyi amaçlamaktadırlar. Bu nedenle adalet mekanizmasındaki çocuklar için, uzmanlık becerilerini uygulayarak, adalet sisteminin işleyişini kolaylaştırmak, suça sürüklenen, mağdur, korunma ihtiyacı olan veya risk altındaki çocuğu adli makamlara en etkin şekilde anlatmak, durumlarına göre en uygun tedbir ve yaklaşımı önerip uygulanmasını sağlamak, arabulucu, bilgilendirici, rehberlik edici, savunucu, güçlendirici, önleyici rol ve görevleri bulunmaktadır.

Çocuğa Özgü Adalet İlkelerine uymak herkes için zorunludur!

BM. Çocuk Hakları Sözleşmesi, ülkemiz tarafından da imzalanmıştır ve Anayasamızın 90. maddesi gereği iç hukukumuzun da bağlayıcı bir hükmüdür. Çocuk Koruma Kanunu ve ilgili mevzuat bu çerçevede düzenlemiş olup, Çocuk Hakları Sözleşmesinin iç hukuka yansıtılmış halidir.

Çocuğa özgü adalet kuralları, Anayasa çerçevesinde Hakimler ve Cumhuriyet Savcıları da dahil olmak üzere herkesi bağlayan, uyulması gereken zorunlu kurallardır.

5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu ve buna bağlı yönetmeliklerde, sosyal çalışma görevlilerinin ve dolayısıyla sosyal hizmet uzmanlarının görev tanımları yapılmış olup, “çocuğun üstün yararı” ilkesi gereğince görevlerini yerine getirmektedirler.

Yine Ceza Muhakemesi Kanunun 52. ve 236/3 maddeleri gereği mağdur çocukların tanık olarak beyan vermeleri sırasında yanlarında bir uzmanın bulundurulması zorunludur. Mağdur ve tanık çocukların;

Tam ve doğru şekilde bilgilendirilmeleri,

 Güvenliklerinin sağlanması,

 Gizliliğe önem verilmesi,

 Gerektiğinde tıbbi ve psikolojik destek almalarının sağlanması,

 Beyanın en az örseleyecek biçimde ve özel koşullarda alınması

Yüksek yararlarının ve esenliklerinin korunması açısından çok önemlidir.

Çocukların haklarını korumak  ruh sağlığı alanında çalışan her uzmanın  görevi ve sorumluluğudur!

Ceza Muhakemesi Kanunu, Çocuk Koruma Kanunu ve bağlı yönetmelikler gereği görevlendirilen uzmanların; mağdur çocuğu bilgilendirmek üzere, uygun koşul ve ortamlarda, yeterli sürede ön görüşme yaparak mağdur/tanık çocukları sahip oldukları hakları, adalet sürecindeki rolleri, duruşmaların kapsamı, zamanlaması, sürecin gelişimi konusunda bilgilendirmeleri, duruşma sürecini mağdur çocuğa anlayacağı dilde aktarmaları, çocuğun katılım hakkını da önceliklendirerek mağdur çocuğun korunma ihtiyacı konusunda mahkemeyi bilgilendirmeleri ve görüş beyan etmeleri gerekmektedir. Bu itibarla Mahkemede görevlendirilen uzman, yalnızca Mahkemede şeklen bulunmamakta olup, çocuğun örselenmesini en aza indirgeyecek tedbirlerin alınması için Mahkemeyi uyarması, görevinin bir gereğidir.

Görevinin gereğini yapan Mahkeme Uzmanları cezalandırılmamalıdır !

Bu tanımlar gereği, 12.03.2019 tarihinde bu sorumluluklarını yerine getirmek üzere görevlendirilen İzmir Adliyesinde çalışmakta olan Sosyal Hizmet Uzmanı Onur UÇAR, yukarıda açıklanan ilkelere, sözleşme, Anayasa ve mevzuata uygun olarak görevini yerine getirmesi nedeniyle ilgili Mahkemenin Hakimi tarafından Ceza Muhakemesi Kanunun 203/1 maddesi gereğince duruşmanın düzen ve disiplinini bozduğu gerekçeleriyle 4 gün müddetle disiplin hapsiyle cezalandırılması hareketine maruz kalmıştır. Mahkeme Hakiminin bu davranışı tarafı olduğumuz Çocuk Hakları Sözleşmesi, Anayasa, Çocuk Koruma Kanunu ve ilgili mevzuata tamamen aykırı olup uyması gereken Ceza Muhakemesi Kanununun duruşma yönetimine ilişkin hükümlerine de aykırı olması nedeniyle, her yönüyle hukuka aykırıdır. Duruşmanın disiplinine ilişkin uyguladığı kuralın dahi, gerekleri yerine getirilmemiş olup nitekim bir üst Mahkeme tarafından bu gerekçeyle kararı kaldırılmıştır.

Mahkeme Hakiminin hiçbir yasal düzenlemeye uymayan uzmanın özgürlüğünü kısıtlanmasına da neden olan bu davranışı, Birleşmiş Milletler Bangalor Yargı Etiği Kuralları ile de bağdaşmamaktadır. Her yönüyle hukuka aykırı olan ve sosyal hizmet uzmanın  özgürlüğünün keyfi olarak sınırlanmasına neden olan bu hareketler hiçbir şekilde kabul edilemez.

Biz aşağıda imzası bulunan meslek örgütleri olarak  mağdur ve mağdurun  haklarını yasalar ve uluslararası sözleşmeler çerçevesinde korumaya çalışan Sosyal Hizmet Uzmanı Onur UÇAR yanında olduğumuzu, olayın takipçisi olacağımızı, bu olayı kınadığımızı kamu oyuyla paylaşıyor, başta Hakimler Savcılar Kurulu olmak üzere TBMM Adalet Komisyonu, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Kamu Denetçiliği Kurumu, Adalet Bakanlığı, Mağdur Hakları Daire Başkanlığı ve ilgili tüm kuruluşlardan olayın soruşturulmasını talep ediyoruz. 

Metine İmza Atanlar:

İzmir Barosu

İzmir Tabip Odası

Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği İzmir Şubesi

Türkiye Psikiyatri Derneği İzmir Şubesi

Türk Psikologlar Derneği İzmir Şubesi

Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği

Adalet Sistemi Uzmanları Derneği

Büro Emekçileri Sendikası İzmir Şube (BES)

Ses İzmir Şube

Editör: Haber Merkezi