CEREN DUMAN / İZ GAZETE - Özellikle 1990’lı yılların sonunda televizyonlarda sıkça yer verilen müzik klipleri de bunun bir göstergesi. Bu yazı dizimizde Türkiye’de 90’lı yıllarda LGBT+ teması işlenen çeşitli müzik kliplerine yer vereceğiz. Türkiye’deki pop müziğin altın çağı olarak anılan 90’larda müzik kliplerinde gay (aynı cinsiyetten iki insanın duygusal ve cinsel ilişkisi) aşk temalarına, biseksüel sevgililere ve translara yer veriliyordu. Emel Müftüoğlu, Nazan Öncel, Bendeniz ve tabi ki de Orhan Atasoy’un müzik kliplerinin yer aldığı incelememizin ikinci bölümünde ise 2000’li yılların LGBT+ temaları müzik kliplerine yer vereceğiz.
EMEL MÜFTÜOĞLU - KORKUYORUM
-1961 doğumlu İzmirli sanatçı Emel Müftüoğlu’nun 1994 yılında çıkardığı ‘Emel’ce’ albümündeki ‘Korkuyorum’ şarkısı lezbiyen aşk temasını işliyordu. Müzik klibinde manken İlknur Bozkurt ile birlikte yer alan Müftüoğlu’nun şarkısında ise şu sözlere yer veriliyor: ‘Kurtar beni Tanrım / İçim yanıyor ona tutuluyorum / Kurtar beni bilirsin âşık olmaktan korkuyorum’. Klip çekildiği yıllarda Türkiye’nin ilk lezbiyen aşk temasını işleyen müzik klibi olarak yer almıştı.
AYEŞGÜL ALDİNÇ - YANLIŞSIN
-Bir diğer klip ise 1957 doğumlu sanatçı Ayşegül Aldinç’in 1993 yılında yayımladığı ‘Alev Alev’ albümünden. 94’te televizyonlarda gösterilmeye başlanılan aynı albümden söz ve müziği Mustafa Sandal’a ait ‘Yanlışsın’ şarkısının klibinde sevgilisinin bir başka erkekle olan yakınlaşması/ ‘kesişmesi’ de yer alıyor. Biseksüelitenin işlendiği klip yine ülkemizde yayımlandığı yıllarda ses getiren kliplerden de bir tanesidir. Klipte ise ‘Senindim her gün her şeyimle / Değişirsin diye bekleyip sabrettim’ ifadeleri yer alıyor. Aynı şekilde Bendeniz’in 1996 yılında yayımladığı ‘III’ isimli albümündeki ‘Güvendiğim dağlara karlar mı yağdı?’ isimli parçasında Bendeniz, biseksüel sevgilisinin bir başka erkeğe âşık olmasına ‘Güvendiğim dağlara kar yağdı / Hiç ummadığım yerden yara aldım’ ifadeleri ile sesleniyor. Fakat iki video klip de zamanında ve günümüzde yer alan sözler nedeniyle tartışmalara neden olmaya devam ediyor.
NAZAN ÖNCEL - A BU HAYAT
-İzmir, Karşıyaka doğumlu Nazan Öncel de bir diğer LGBT+ temasına müzik klibinde yer veren isimlerden. 1996 yılında çıkarttığı ‘Sokak Kızı’ albümde yer alan ‘A bu hayat’ şarkısının 1997’de çıkan klibinde, Öncel’in lezbiyen aşk teması işlendiği görülüyor. Şarkının sözleri ise klibi ile uyumlu bir şekilde: ‘Bir yârim vardı / Ayırdılar bizi / … / Bir kere sevdim diye / Pişman ettiler bizi’ şeklinde devam ediyor ve ‘belki de’ toplumdaki ayrımcılığa ve iki kadının yaşadığı aşka karşı gösterilen eylemlere bir sitemde bulunuyor.
ORHAN ATASOY - GEMİLER
-10 yıl önce yaşama veda eden Orhan Atasoy’un 1993 yılında çıkan ‘Gemiler’ şarkısı ve klibi hala en başarılı LGBT+ temalı müzik klibi olarak hafızalarda yer alıyor. ‘Gemiler’ şarkısı daha sonralarda Teoman ve Özcan Deniz tarafından seslendirmiş olsa da Atasoy’un klibi ve farklı yorumu hala hafızalarda. Klip aynı zamanda MTV’de yer verilen ilk Türkçe şarkı olarak tarihte de yerini almış durumda. Sözleri Orhan Atasoy’a, müziği Orhan Atasoy ve Ercüment Vural’a ait olan ‘Gemiler’ şarkısının yayınlanması, video kliplerin yeni yeni popüler olmaya başladığı yıllara denk geliyor. “Fikret Kuşkan’ı bir trans rolünde Karaköy Rıhtımı’nda yürürken takip ediyoruz klipte. Soyunarak ilerliyor. Bu “uzun” yürüyüşe eşlik edenler arasında Cem Özer, Seyyal Taner ve hatta Uzay Heparı da var. Klibin tek planda çekilmiş olması ise en dikkat çeken özelliği. Toplumun marjinal gördüğü karakterlerin aktığı, dönemin video klip kurgularının çok ötesinde bir “sanat” işi. İzzet Öz’ün deyişiyle belki 200 kişi varmış o gece Karaköy’de. “Herkesi bir araya getiren”, bir nevi “birleşme klibi” olmuş. “Gemiler” klibi Fransa’dan 1992 yılında Türkiye’ye gelen Umur Turagay’ın buradaki ilk işiydi. Sonrasında kendisini Tarkan’ın “Kış Güneşi”, Demet Sağıroğlu’nun “Kınalı Bebek” ve televizyon kanallarını kapattıran Sultana’nın “Kuşu Kalkmaz” gibi parçalar için çektiği kliplerle tanıyacaktık.” (Bantmag)
HAFTAYA 2000'LER...
2000’li yıllarda İzel’den, Cem Adrian’a, Mabel Matiz’den, Athena’ya LGBT+ temaları, video klipleri ve günümüz Türkiye’sinde giderek artan ayrımcı dili ve nefret söylemlerini bu klipler üzerinden işleyeceğiz…
