İZ GAZETE - 2019’da olup bitenlere ilişkin kimi notlar

Edebiyat tarihçisi dururken sahi, böyle bir görev neden bana düştü? Aslına bakarsanız, İzmir’le sınırlı da olsa, derli toplu bir “edebiyat sanat dünyamızda 2019” dökümü ortaya koymam olası değil çünkü ne böyle bir işe soyunma hazırlığım var(dı) ne de yolculuğum! Ne ki şu “edebiyat tarihçisi”nin işini kolaylaştırmak için kimi notları derli toplu karalayamayacak denli de bu işin dışında ya da uzağında değilim.

Bu cümleden olarak 2019 yılına ilişkin kimi notlarla İzmir için kısa bir edebiyat güncesi sunmaya yeltenince ansızın Aziz Nesin düşüverdi aklıma.

1970-80’li yıllarda “Nesin Yıllığı”nı (başka yıllıklar da çıkardı o yıllarda) yayımlardı büyük usta. Bunun için kimi hazırlıkları zamanında yapar kim, hangi konuya değinecekse küçük bir toplantıyla o görevleri dağıtırdı. Her alanı kim iyi bilir/ yazar onu da neredeyse en iyi o bilirdi!.. Anısı güzel Kemal Özer, o hazırlık toplantılarından birini, bir İzmir buluşmamızda, bütün ayrıntılarıyla anlatırken gece boyunca nasıl aç kaldıklarını da vurgulamıştı.

Madem öyle, sözü daha çok dolaştırmadan dolaşalım bakalım yıl içinde ki görelim neler olup bitmiş...

***

EÇEV’in, bu yıl beşincisini düzenlediği Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Günlerinin katılımcıları arasında, “Çıtır Çıtır Felsefe” yapıtlarıyla Türkiye’de de çok sevilen Brigitte Labbé’nin de yer alması önemliydi.

Aynı kapsamda düzenlenen “Muzaffer İzgü Çocuk ve Gençlik Edebiyatına Emek Verenler Ödülü”nün ilkine, seçici kurulun oylarıyla Ayla Çınaroğlu değer bulundu. Çınaroğlu’na ödülü, 24. İzmir Kitap Fuarında sunuldu.

Bilgi Yayınevince düzenlenen “2. Muzaffer İzgü Gülmece Öykü Yarışması”nda birinciliği Semra Bülgin, “Bozma Kızın Moralini” adlı dosyasıyla kazandı. Bülgin’e ödülü, 24. İzmir Kitap Fuarında verildi. Dosyası da Bilgi yayınevince kitaplaştırıldı.


İzmir’in hatta Türkiye’ni en uzun soluklu yazınsal etkinliği kuşku yok ki İzmir Öykü Günleri. Geçen yıl, on yedincisi, “Edebiyatın Gelecek Zamanı” ana izleğiyle ve yine Konak Belediyesince düzenlendi. Onur Konuğu, 50 Kuşağının usta öykücüsü Demir Özlü’ydü. Demir Özlü’nün yanı sıra Orhan Duru ve 50 Kuşağı öykücülüğü de buluşmanın ana konuları arasındaydı. Yılın “Öykü Günü Bildirisi”ni, İzmir Öykü Günleri Düzenleme Kurulunun kararıyla, öykücü Özcan Karabulut kaleme aldı.

Kitap ve İzmir kavramlarını yan yana söyleyince neredeyse çeyrek yüzyıldır aklımıza ilk düşenin TÜYAP İzmir Kitap Fuarı olduğunu teslim etmeliyiz. 24. İzmir Fuarı, öncekileri aşan bir okur katılımıyla geride kalırken Fuarın “Onur Konuğu”nun şair-yazar Hidayet Karakuş olduğunu da anımsatalım.

11. Gülten Dayıoğlu Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ödülü”nü, “Mavi Yıldız” adlı dosyasıyla Dilge Güney kazandı. Güney, ödülünü, Gülten Dayıoğlu’nun doğum günü olan 15 Mayısta, DEÜ Buca Eğitim Fakültesinde düzenlenen oturumun ardından aldı. “Mavi Yıldız”, yıl içinde yayımlandı.

Sennur Sezer Emek-Direniş Şiir ve Öykü Ödülleri”nin dördüncüsünü, öykü dalında “Hasır Lokantası” adlı dosyasıyla şair Hüseyin Peker aldı. Şiir dalında birinciliğe İlhan Sami Çolak’ın “Geldim Sana” adlı dosyası değer görüldü. Ödüller, 12 Haziranda, İstanbul’da düzenlenen törende verildi. Çolak ve Peker’in dosyaları, Manos Yayınlarınca kitaplaştırıldı.

Karşıyaka Belediyesinin düzenlediği “Şükran Kurdakul Şiir Ödülü”ne şair Özgen Seçkin’in “Külden Büyüttüm Narı” dosyası değer bulundu. Ödül, 16 Eylülde sunulurken Karşıyaka Belediyesi, ödüllü dosyayı da kitaplaştırdı.

26 Dil Bayramı dolayısıyla düzenlenen “16. İzmir Türkçe Günleri”nde “Emek Ödülleri”; Dr. Hidayet Sayın ve Prof. Dr. Şadan Gökovalı’ya sunuldu.

Attilâ İlhan Bilim, Sanat ve Kültür Vakfı’nın, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınlarının desteğiyle düzenlediği “2019 Attilâ İlhan Edebiyat Ödülleri”ni; roman dalında, “Yara Bende”nin yazarı Abdullah Ataşçı ve “Umudun Rengi”nin yazarı Murat Özsan arasında paylaştırılırken, şiir dalındaki ödüle “Kavil” kitabıyla şair Tuğrul Keskin değer görüldü. Ödül töreni 30 Ekimdeydi.

***

26 Ağustostan bu yana günlük olarak bayilere sunulan İz Gazetenin kitap sayfası Kitap Adası da 31 Ağustostan bu yana her cumartesi okurlara sesleniyor. Y. Bekir Yurdakul’un hazırladı Kitap Adası’nın on sekizincisi 28 Aralıkta yayımlandı.

***

İzmir Büyükşehir Belediyesi, Varyantta, eski Şato Restoranın yer aldığı mekânda, İzmir’in ilk dijital kütüphanesini hizmete sundu.

***

2019, aramızdan ayrılışının daha ikinci yılında “unuttuğumuz” Muzaffer İzgü ve yıl içinde yitirdiğimiz yazın sanat insanlarımız açısından da üzüntüyle geride bıraktığımız bir dönem oldu. Türkiye ve dünyanın da (Ursula Le Quin, Anrew Clements) kayıpları çok oldu bu yıl. Ancak burada notlarımızı İzmir’le sınırlayacağız.

7 Şubatta, tiyatromuzun usta oyuncusu Yalçın Menteş (1960 İzmir) aramızdan ayrıldı. İki gün sonra da yazar, şair, matematikçi, ressam, eleştirmen Turgay Gönenç’i (10 Mart 1939 Tokat) yitirdik.

Çeşme’de doğan, öykücü, fotoğraf sanatçısı Cavit Kürnek (25 Ağustos 1933) 23 Şubatta, yine aynı kentte yaşama gözlerini yumdu.

Tiyatromuzun yanı sıra edebiyatımızın usta adı Dinçer Sümer’i (19 Mart 1938) 9 Eylülde uğurladık son yolculuğuna.

Kayıplarımız bununla kalmadı. Sahne ve perdenin usta oyuncusu Tarık Ünlüoğlu (1957 İzmir) 1 Ekimde; “Akbaba” geleneğinin usta taşlamacısı Mukadder Özakman (13 Haziran 1932) 3 Ekimde veda etti hepimize.

Tiyatromuzun iki usta adını, Özdemir Nutku (12 Ocak 1931 İstanbul-8 Kasım 2019 İzmir) ile Jale Birsel’i (1927-17 Kasım 2019) kasımda yolcu ettik sonsuz uykularına.

Tiyatro sahnelerinin, üniversite kürsülerinin büyük adı Nutku’nun tiyatro ve edebiyat alanlarında yüz elliyi aşkın kitabı bulunuyor.

Şair, deneme ve günlük türlerinin usta kalemi Salâh Birsel’in eşi, tiyatromuzun büyük emektarı Jale Birsel’in, doksan yaşında, İzmir’de sahneye çıktığını da anımsatalım.

***

Notlarımızı bu yılın dikkate değer kitaplarını (yine İzmir’le sınırlı tutarak) anımsatıp bitirelim mi?

Anı-Anlatı:

Benim Menemen’im”, Ersin Doğer, anlatı, Heyamola Yay.

Çiğli’de Yaşamak”/ Bedri Karağmurlar, anlatı, Heyamola Yay.

Hatay Benim Büyülü Semtim”, M. Salim Çetin, anlatı, Heyamola Yay.

Karaburun”/ Dr. Alpaslan Bilen-Ahmet Uhri, anlatı, Heyamola Yay.

Kim Kimi İyileştirir ki?”, Dr. Emre Kapkın, anlatı, Duvar Yay.

Ne Oralı Ne Buralı”, Işıl Öz, söyleşi-anlatı, Karakarga Yay.

Şıngır Mıngır Tepecik”, Yıldız İlhan, anlatı, Heyamola Yay.

Yeşilyurt’ta Açan Nilüfer”, Batıgün Sarıkaka, anlatı, Heyamola Yay.

Araştırma-İnceleme:

Bir Şiirin Söylediği-4”, derece alan yapıtlar, inceleme, Mayıs Yay.

Çocuklar İçin Yazmak”, Fatih Erdoğan, araştırma, Binbir Kitap

İzmir Basın Tarihi”, Dr. Efdal Sevinçli, araştırma-inceleme, İzmir BB Kent Kitaplığı

Kör Baykuş-İnceleme”, Tufan Erbarıştıran, inceleme, Doğu Kitabevi Yay.

Luviya”, Sefa Taşkın, araştırma-inceleme, Arkeoloji ve Sanat Yay.

Sanat Terapisi”/ Olcay Güner-Nur Dinçer Genç, araştırma, Yakın Yay.

Deneme:

Bilgelik Ağacının Gölgesinde”, Avram Ventura, deneme, Delidolu Yay.

Bir Şiirde Dolaşmak”, Cevdet Yüceer, şiir yazıları, Mimas Yay.

Boyalı Kuşlar Irmağı”, Ömer Akşahan, deneme, Tmolos Yay.

Şair, Şiir, Hayat”, Veysel Çolak, eleştirel denemeler, SUUS Kitap

Şiirzaman İçinde”, Ahmet Günbaş, deneme, Hayal Yay.

Yusuf Alper”, haz.: Seçkin Zengin, deneme, Şiiri Özlüyorum Kitaplığı

Öykü:

Bozma Kızın Moralini”, Semra Bülgin, Bilgi Yay.

Gönül Borcu”, Ahmet Ordu, Duvar Yay.

Sis Türküleri”, Yayla Boztaş, Neziher Yay.

Torbadaki Maksim Gorki”, Eşref Karadağ, Bilgi Yay.

Varamayan”, Ahmet Büke, Can Yay.

Romanlar:

Güneşe Çağrı-Aristonikos İsyanı”, M. Osman Akbaşak, Şehir Hatları Yay.

Hamdüsena Sokağı Kadınları”, Gönül Çatalcalı, Tekin Yay.

İmbatla Gelen Kadın Smyrna”, Suat Çağlayan, İzmir BB Kent Kitaplığı

Kulağım Karadeniz’de”, Kemal Anadol, Kırmızıkedi Yay.

Lagün’ün Çağrısı”, Tufan Çapar, Yakın Yay.

Sevgi Yüklü Otobüs”, Fehmi Salık, Gece Kitaplığı

Tıbbiyeli Hikmet”, B. Suat Çağlayan, Bilgi Yay.

Şiir Kitapları:

Birkaç Porsiyon Hayat”, Dilek Özkan, Kaos Çocuk Parkı Yay.

Çayırkuşu Zaten Hep”, Sina Akyol, Mayıs Yay.

Çıt”, Salih Öztürk, Kurgu Kültür Merkezi Yay.

Güle Batır Öfkeni”, Özge Sönmez, Manos Yay.

Kavil”, Tuğrul Keskin, Everest Yay.

Mızıka Çalan Çocuklar İçin İlk Yardım Bilgisi”, Altay Ömer Erdoğan, Dip Yay.

Rağmen”, Duygu Kankaytsın, Kırmızıkedi Yay.

Sessizlik Korkusu”, Cem Uzungüneş, Yakın Yay.

Taş Uğultusu”, Önder Çolakoğlu, Hayal Yay.

Yerin Çektiği”/ Sinan Oruçoğlu, Yakın Yay.

Çocuk-Gençlik

Gezginler Okulu”, Mavisel Yener, roman, İndigo Yay.

Güvercin Adımları”, Mehmet Atilla, roman, Tudem Yay.

Havuç Ağacı”, Hanzade Servi, roman, Tudem Yay.

İmdat! Bizimkiler Blogger Oldu”, Aytül Akal, öykü, Hep Kitap

Karanlığın Yolu”, Tufan Çapar, roman, Yakın Yay.

Kırlangıç Zamanı”, Ahmet Büke, öykü, Can Yay.

Konuşan Kalem”, Zeynep Uzunbay, roman, Nesin Vakfı Yay.

Neydik N’olduk Ailesi”, Neslihan Acu, roman, Günışığı Kitaplığı

Sihirbazın Kuyruğu”, Aytül Akal, roman, Redhouse Kids Yay.

Sista Patina Labirenti”, Asuman Portakal, roman, Tudem Yay.

Son Yelkovan”, Dilge Güney, roman, Yakın Yay.

Turne Dedektifleri”, Sevgi Saygı, roman, Günışığı Kitaplığı

Yezuk’un Çocukları”, Tufan Çapar, roman, Yakın Yay.

Yeni Bir Yüz”, Kerem Işık, roman, Tudem Yay.

Editör: Haber Merkezi