AFİFE NUR YILDIZ/İZ GAZETE -Yapımına 1957 yılında başlanarak, 1960 yılında tamamlanan, 1963-2000 yılları arasında Fransız Donanmasında sonra Brezilya Donanmasında kullanıldıktan sonra hurdaya ayrılan Uçak gemisi NAe Sao Paulo’nun SÖK Denizcilik tarafından açık arttırma yolu ile satın alınarak Aliağa’ya söküm için getirileceği dair haberlerin yarattığı olumsuz etkileri dile getiren Kınay,” Gemi sökümünün yarattığı çevre kirliliği ve işçi sağlığına yönelik oluşturduğu riskler bölge için ciddi bir sorun olmaya devam etmektedir. Gerçekleştirilen uygulamalar ile ilgili olarak karşımıza çıkan tablo ve yaşanan örnekler de kaygılarımızı ve haklılığımızı arttırmaktadır” ifadelerini kullandı. Hurda gemi söküm işlemleri, çevre ve insan sağlığı açısından kirletici unsurlar taşıması nedeniyle, kontrol altında bulundurulmasının önemine değinen Başkan Kınay, “Genellikle 20 yaş ve üzeri gemilerin yapımında izolasyon maddesi olarak kullanılan asbestin sökülmesi, geçici ve nihai depolanması, hurda gemilerde faaliyet türlerine göre farklı türde atıkların, ağır metallerin, madensel yağların, Poliaromatik Hidrokarbonların (PAH), Poliklorlü Bifenillerin (PCB), tehlikeli atıkların önemli ölçüde çevre kirliliği oluşturma riski bulunmaktadır” dedi.
‘GEMİ SÖKÜM İŞLEMLERİ ULUSAL VE ULUSLARARASI MEVZUATA UYGUN YAPILMIYOR’
Kınay, geminin ülke sınarlarına girmesi ve söküm işlemlerinin yapılması için, 1992'de imzalanan Uluslararası Basel Sözleşmesi ve 31 Mart 2017 tarihinde ise Gemilerin Güvenli ve Çevreye Duyarlı Geri Dönüşümü hakkında Hong Kong Uluslararası Sözleşmesi’nin belirlediği şartları yerine getirmesi gerektiğini belirtti. Bu şartlar ise; Söküme gelen gemilerin yapısında ne tür tehlikeli maddeler kullanıldığı ve bununla ilgili envanterinin çıkartılması, gemilerin tehlikeli atıklardan arındırılması zorunludur.Gemi geri dönüşüm planı özel olarak her gemi için detaylı olarak hazırlanmalıdır.Planda Geri Dönüşüm Tesisi içerisinde geri dönüşümü yapılamayacak tehlikeli maddelerin bertaraf edilmesi veya çevreye zarar vermeyecek şekilde muhafaza edilmesi net olmalıdır şeklindedir.
‘NAE SAO PAULO UÇAK GEMİSİ TEHLİKELİ VE ZARALI MADDE İÇERİYOR’
Söz konusu uçak geminin savaş gemisi olması itibari ile nükleer denemelerde kullanıldığının iddia edildiğini söyleyen Helil İnal Kınay, “Yapım yılı ve teknolojisi göz önüne alındığında yüksek miktarda tehlikeli ve zararlı atık içeren bu gemi ile ilgili iddiaların doğru olması halinde, çevreye ve canlı yaşamına telafisi mümkün olmayan zararlar vereceği bilinen bir gerçektir” şeklinde konuştu. Geminin alım fiyatı ton başına 75 $ olduğu iddialarını vurgulayan Kınay, “Gemi söküm sektöründe ortalama metal fiyatının ton başına 450$ olduğu bilinmektedir. Satın alma fiyatı piyasa ortalamalarının çok altında olan bu geminin fiyatı “ucuzdur vardır bir hikmeti” sorusunun gündeme geldiğini belirtti.
‘GEMİ 600 TON ASBEST İÇERİYOR İDDİALARI’
Kınay, “Gemi Söküm Yönetmeliği gereği yabancı bayraklı geminin tüm atıklardan arındığına ilişkin belgesinin bulunması, gas-free işlemlerinin gemi ülkemize getirilmeden önce yapılmış olması, ilgili makamlardan notifikasyon ve ordino işlemlerinin tamamlanmış ve gerekli izinlerin alınmış olması gerekiyor “dedi. Gemi hakkındaki iddialar ile ilgili olarak sorulara ilgili kurum, kuruluş ve kişiler tarafından belgelerle birlikte cevap verilmeden, kamuoyu bilgilendirilmeden geminin ülkemiz karasularına girişine izin verilmemeli, söküm işlemi gerçekleşmemesi gerektiğini ifade eden Kınay, “Aksi durumda, sürecin hukuksuzca yürütüldüğü ve fiili durumla tehlikeli atığın ülkemize sokulduğuna dair endişelerimiz pekişecektir” ifadelerini kullandı. Başkan Kınay, uçak gemisine dair akıllarda oluşan soruları da sıraladı: Söz konusu gemi tehlikeli atıklardan ve kontamine olmuş yapılardan arındırılmış mıdır?. Asbestten arındırıldığına dair herhangi bir bilimsel rapor bulunmakta mıdır? Gemide denetim yapılmış ise asbeste dair analiz sonuçları nelerdir?. Atık gemilerin ithalatı için bir zorunluluk olan uluslararası geçerliliği olan bir notifikasyon bulunmakta mıdır?
‘UÇAK GEMİSİNİN GELMESİNİ İSTEMİYORUZ’
Basın açıklamasında konuşan TMMOB İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri ve aynı zamanda Maden Mühendisleri Başkanı Aykut Akdemir, Aliağa Gemi Söküm Tesisleri’nde bugüne kadar binlerce geminin söküm işlemlerinin gerçekleştiğinin ancak gemilerden çıkan tehlikeli ve zararlı atıkların nasıl yok edildiğine dair hiçbir belgenin olmadığını söyledi. Herkesin üstüne düşen görevi yapmasını istediklerini ifade eden Akdemir, “ Sürecin, kurallara uygun şekilde yürümesini istiyoruz. NAe Sao Paulo adlı uçak gemisinin gelmesini istemiyoruz. Gemi gelmeden durdurulmalıdır” şeklinde konuştu.
