ASYA YAŞARİKİZ/ İZ GAZETE- Bornova Hacılarkırı’nda eski askeri alanın, Toplu İşyerleri, Ticaret, Akaryakıt, LPG Servis İstasyonu gibi kullanımlara dönüştürülmesini öngören imar planı değişikliği İzmir 4. İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi.
Yıllardır kamu kullanımının tasarrufu altında kalmış bu alanın kamu malı niteliğinden çıkarılarak İzmir Ticaret Odası Başkanı Ekrem Demirtaş’ın inşaat şirketine devredilmek istenmesi İzmir kamuoyunda tepkilere neden olmuştu.
Hacılarkırı Askeri Alanında İş Merkezi yapılmasını öngören projeyi İMO Yönetim Kurulu Başkanı H. İbrahim Alpaslan ile konuştuk.
NEDEN KENT SUÇU?
Başından beri, yürürlükte bulunan üst ölçekli plan kararları dikkate alınarak bir alanın ‘Askeri Alanlar’ kullanım kararından çıkarılması durumunda sosyal donatı alanı olarak ayrılabileceğini vurguladıklarını söyleyen Alpaslan, dava konusu imar planlarında herhangi bir kamusal içerik olmadan bu tür alanların kamuya kazandırılmak yerine yok etmeye dönük işlemler yapılması gerekçesiyle Hacılarkırı Askeri Alanında İş Merkezi Projesinin bir kent suçu olduğunu söyledi.
İPTAL GEREKÇESİ
İMO Yönetim Kurulu Başkanı Alpaslan, söz konusu planların iptal edilmesine ilişkin en temel gerekçelerini şöyle açıkladı; “Yürürlükte bulunan 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Plan Notlarının 7.6.2. maddesinde Askeri Alanlar ve Askeri Yasak Bölgelerin Askeri Alandan çıkarılması halinde ne tür kullanımlara ayrılacağı şu şekilde ifade edilmiştir: ‘Kentsel Yerleşmeler içerisinde yer alan Askeri Alanların, Milli Savunma Bakanlığı’nın programı dahilinde Askeri Alandan çıkarılması halinde, bu alanlar sosyal donatı alanı olarak değerlendirilebilir.’… ‘Üst ölçekli plan kararlarının alt ölçekli plan kararlarını denetleyen, geliştiren ve yönlendiren kararlar olduğu dikkate alınmalıdır. Anılan yönetmelik hükmünden de anlaşılacağı üzere her plan, ölçeğinin gerektirdiği ayrıntı düzeyine/plan tekniğine sahiptir. Bu nedenle dava konusu alanın büyüklüğü göz önüne alındığında üst ölçekli planlarda gösterilememesi planlama tekniği açısından doğal olup, üst ölçekli plan kararı ‘dayanağı olmadığı’ gerekçesiyle söz konusu alanların konut, sanayi, turizm vb. fonksiyonlara çevrilmesinin kent içerisindeki büyüklüğü gerekçesiyle üst ölçekli planlarda gösterilemeyen çok sayıdaki Askeri Alanın(Ör. Alsancak ve Konak merkezde yer alan Askeri Alanlar üst ölçeklerde ‘Merkezi İş Alanı’ kullanımında yer almaktadır) da sosyal donatı dışındaki fonksiyonlara ayrılabilmesine emsal teşkil edecektir. Konunun bu yönüyle değerlendirilmesi büyük önem taşımakta olup, anılan plan notları ve imar mevzuatı dikkate alındığında dava konusu planların şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına açıkça aykırı bir şekilde onaylanmıştır.” şeklindedir. Söz konusu işlemin iptal edilmemesi durumunda İzmir Kent merkezi içerisinde yer alan ancak ölçeği gereği üst ölçekli planlarda gösterilemeyen Askeri Alanların da benzer şekilde sermayenin talepleri doğrultusunda yok edilmesinin önü açılacaktır.”
KAMU YARARINA AYKIRI
İzmir 4. İdare Mahkemesi tarafından verilen kararda yer alan ifadeler de dikkat çekici. Askeri alandan çıkarılan alanların ancak sosyal donatı alanı olarak kullanılabileceğine dikkat çekilen kararda, ‘Toplu İşyeri, Ticaret, Akaryakıt+LPG Servis İstasyonu Alanı’ şeklinde getirilen kullanım kararlarının mevzuatta tanımlanan sosyal altyapı alanları kapsamının dışında kaldığı vurgulandı. Kararda bir dikkat çeken ayrıntı da, “1/25.000 ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı, Plan Hükümlerine ve Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’ne aykırılık taşımasından dolayı dava konusu planların şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, imar mevzuatına ve kamu yararına aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.” ifadesi.
KARAR EMSAL OLACAK
Mahkemenin verdiği kararın düzenlenen bilirkişi raporu ve sonrasında alınan mahkeme kararı ile haklılıklarının bir kez daha ortaya çıktığını söyleyen Alpaslan, söz konusu işlemin iptal edilmemesi durumunda İzmir kent merkezi içerisinde yer alan ancak ölçeği gereği üst ölçekli planlarda gösterilemeyen ‘Askeri Alanlar’ın da benzer şekilde sermayenin talepleri doğrultusunda yok edilmesinin önü açacağına dikkat çekerek mahkemenin aldığı kararın ne kadar önemli olduğunu dile getirdi.
YEŞİL FAKİRİ KENT
Mahkeme kararında belirtilen hususların dikkate alındığında Milli Savunma Bakanlığı ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığı arasında yapılan protokolün anlamını yitirdiği, 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planında yer alan hükümler dikkate alınarak söz konusu alanın bütün yurttaşların kullanabileceği “sosyal ve teknik altyapı” alanı olarak kullanılabilmesine ilişkin planların hazırlanarak onanması gerektiğini söyleyen Alpaslan, İzmir’in yeşil fakiri bir kent olduğuna da dikkat çekti. Kent içinde kalan askeri alanların bugün kentin nadir yeşil alanlarından önemli bir kısmını oluşturduğunun altını çizen Alpaslan “Bu nedenle bu alanların yeniden değerlendirilmesinde bu yeşil dokunun kaybedilmemesi ve alanların kamusal mülkiyetleri ve kullanımları gözetilmek zorundadır.” diyerek Mimarlar Odası’nın bu alanların mülkiyetlerinin ele geçirilip çeşitli yöntemlerle yapılaşmaya açılmasına her zaman karşı olacaklarını dile getirdi.
TMMOB Mimarlar Odası İzmir Şubesi olarak kent suçlarının önlenmesine ilişkin mücadele edeceklerini ifade eden Alpaslan son olarak bütün İzmirlileri bu mücadeleye omuz vermeye davet etti.
Yapımı devam eden İzmir-İstanbul otoyolu bitişiğinde, Bornova Stadı yakınındaki 135 bin metrekarelik milyarlarca lira değerindeki arazini sadece 20’si yeşil alan olarak ayrılırken bölgeye ticaret merkezi, AVM, rezidans, akaryakıt istasyonu ve dini tesis yapılması planlanıyordu. Alanı TOKİ’den satın alan şirket ilk olarak bölgedeki ağaçları kesmişti
NE OLMUŞTU?
2016 yılında Milli Savunma Bakanlığı ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığı arasında imzalanan protokol kapsamında Toplu Konut İdaresi Başkanlığı mülkiyetine geçtiği belirtilen İzmir İli, Bornova İlçesi, Doğanlar Mahallesi, Hacılar Kırı Askeri Alanı içinde yer alan143 parselde, Toplu İşyerleri, Ticaret, İbadet Alanı, Belediye Hizmet Alanı, Akaryakıt+LPG Servis İstasyonu Alanı ve Park kullanımlarının ayrıldığı 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ile 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planını Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylandı. Söz konusu imar planı ile orman niteliğindeki askeri alan yapılaşmaya açıldı. Söz konusu imar planının 14.03.2018 tarihinde mahkeme tarafından iptaline karar verildi. Ancak söz konusu askeri alana ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 16/04/2018 aynı İmar Planı tekrar onaylandı. İzmir 4. İdare yürütmesinin durdurulması ve iptali davada Mahkemesi'nin 14/11/2018 tarihli ve E.2018/1017 sayılı kararı ile "yürütmenin durdurulması talebinin reddine" karar verildi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan imar planları Ocak ayının başında İzmir 4. İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi.
