ASYA YAŞARİKİZ / İZ GAZETE - İzmir halkına kaliteli ve ucuz memba-kaynak suyu sağlayarak hizmet veren Karşıyaka’da Gümüşpala, Soğukkuyu ve Girne, Bornova ve Bayraklı Bölgesinde ise sekiz Memba Suyu Satış İstasyonu 31 Mart 2017 tarihi itibarı ile kapatıldı. TMMOB Kent Suçları Haritası’nda yer alan Su Dağıtım İstasyonlarının Kapatılması Kent Suçları Yazı Dizimizin yeni konusu.
SU ARTIK PAHALI
Konu ile ilgili olarak Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Alim Murathan ile görüştük. Şube Başkanı Murathan, İzmir ve çevresinde andezitik volkanik kayaçlardan çıkan kaliteli Memba sularından İzmirlilerin yeterince yararlanmadığını düşünüyor. Kapatılan su istasyonlarında Büyükşehir Belediyesi tarafından her Pazartesi günü suların ve istasyonların genel kontrolü ve periyodik bakımı yapıldığını, Salı günleri ise suların analizleri gerçekleştirilerek sonuçların rapor halinde istasyonlara asıldığını ayrıca suların, son teknoloji ürünü olan cihazlardan çift filtre ile arındırılarak en sağlıklı biçimde vatandaşların kullanımına sunulduğunu hatırlatan Murathan, 2017 yılında İzmir Valiliğin girişimleri ile su istasyonlarını kapatan Büyükşehir Belediyesi’nin, bu kaynak sularının bir kısmını değerlendirmek için Bornova’da kaynak suyu dolum tesisi kurup, İzmir Su adıyla satılan suyun şimdi 8-10 TL satıldığını ancak İzmirlilerin su istasyonlarından 20 lt suyu 1 TL ile alabildiğinin altını çizdi.
Memba suyu nedir? İzmir’in memba suyunun kaynağı nedir?
Memba suları akifer olarak tanımladığımız su veren jeolojik birimerin içinde doğal olarak oluşan bir veya daha fazla çıkış noktasından yeryüzüne kendiliğinden çıkan veya teknik usullerle çıkartılan yeraltı sularıdır. Memba sularının kaynağı yağışlardır. Yağmurlarla jeolojik birimlerin üzerine düşen suların bir kısmı süzülme ile yeraltına girer ve yeraltında depolanır. Kaynak yada memba sularının bir kısmı bu yeraltı doğal depolarından kendiliğinden yeryüze çıkar.
Memba sularının kalitesini belirleyen bir çok etken vardır. Ancak en önemli etken memba ya da kaynak suyunun çıktığı jeolojik akiferin özellikleridir. Ülkemizde volkanik kayaçlarda çıkan sular oldukça kaliteli, içimi çok rahat ve yumuşaktır. İzmir’de bu açıdan şanslı bir kentir. Bornova, Karşıyaka, Gaziemir, Cumaovası gibi bir çok bölgede volkanik kayaçlardan çıkan sular oldukça kalitelidir. Nitekim kapatılan su istasyonlarına gelen sular İzmir Körfezini çevreleyen Yamanlar dağı ve çevresi, Homores vadisinde yer alan Andezit olarak olarak tanımladığımız jeolojik kayaçlardan gelmektedir.
‘TEKRAR AÇILMALI’
Memba suyu yeniden kente kazandırılabilir mi? Bunun için Büyükşehir Belediyesi’nden bir çalışma bekliyor musunuz?
İzmirin suyu İzmirlilere ucuz ve kaliteli memba suyu olarak su istasyonları aracılığı tekrar verilmelidir. Yani İzmir su istasyonları tekrar açılmalıdır. Bu istasyonların kapatılmasının gerekçesi olarak gösterilen İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik bu istasyonların kapatılmasını zorunlu kılmamaktadır. Odamız tarafından bu yönetmenlik daha sonra ayrıntılı olarak incelendiğinde yasal bir sorunun bulunmadığı anlaşılmıştır. Bu Yönetmelik hükümlerinde ‘Yetkili mercilerce suyun kalitesinin doğrudan ya da dolaylı olarak tüketici sağlığını etkilemediğinin tespit edildiği durumlarda kullanılan sulara uygulanmaz’ hükmü gereği kapatılan tüm su istasyonları tekrar açılablir. Nitekim mevcut durumda bugün İstanbulun bir çok bölgesinde bu su istasyonları ücretsiz olarak istanbul halkına hizmet vermektedir.
İzmir Büyükşehir Belediyesi de İzmirin suyunu İzmirlilere çok uygun ve ucuz fiyatlarla sağlayabilir.Ayrıca bu bölgelerdeki jeolojik akifer olan volkanik kayaçlarda yer alan yeraltısuyunun miktar ve kalitesini Hidrojeolojik etütlerle belirleyerek su istasyonlarına daha önce gelen ve dağıtılan çok daha fazla miktardaki kaliteli suyu İzmirlilerin hizmetine sunabilir. Diğer yandan tüm bu memba sularının beslenme sahaları ve çıkış yerleri yeraltı sularının kirlenme ve bozulmasına yönelik yönetmenlik gereği hidrojeolojik etütlerle koruma altına alınarak süRdürülebilir sağlıklı ve güvenli su koşulları sağlanmalıdır.
Su istasyonlarının kapatılması neden bir kent suçudur?
Bu su istasyonlarının İzmir Valiliğinin İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğini gerekçe gösterek verdiği kapatma kararına İzmir Büyükşehir Belediyesi nihai olarak sessiz kalmış bir dava açma yoluna gitmemiştir. Su istasyonları yerine bu kaynak sularını değerlendirmek için Bornova’da Kaynak suyu dolum tesisi kurmayı tercih etmiştir. Mevcut su satış istasyonlarında İzmir halkı 10 lt suyu 75 kr, 20 litre suyu 1,5 TL ye alabiliyorken Büyükşehir Belediyesinin kurduğu ambalajlı tesislerde söz konusu su fiyatları en az dört beş kat fazla ücretle satışa sunulmuştır. İzmir halkının onlarca yıldır ucuz, kaliteli ve güvenli olarak kullandığı memba su istasyonlarının kapatılmasını önemli bir bir kent suçu olarak değerlendirilmiştir. Su pahalılaştırılarak ticari bir meta haline getirilmiştir.
KAPANAN İZMIR BÜYÜKŞEHIR BELEDİYESİ MEMBA SUYU SATIŞ İSTASYONLARI
Bornova’da su istasyonlarına gelen sular, ilçeye 20 kilometre uzaklıkta bulunan İkizgöl mevkiinden, volkanik kayaçlardan sağlanıyor. Karşıyaka’da su istasyonlarındaki sular da Karşıyaka’ya 25 kilometre uzaklıkta bulunan Yamanlar Karagöl mevkiinden, Yamanlar volkanik kayaçlarından sağlanmaktaydı.
BORNOVA BÖLGESI SU SATIŞ İSTASYONLARI
Çatalçeşme, Akpınar, Kekerli, İmamuçtu, Bedesten ve Fayanslı toplama merkezleri ile Deli Süleyman bölgesindeki kaynaklarla birleştirilen memba suyu, hijyenik yöntemlerle şehir merkezindeki Kızılay Mahallesinde bulunan bir depoda toplanarak bu merkezden Bornova’nın Ergene (Canım Öğretmenim Parkı), Kızılay, Peterson (Eski Pazaryeri) ile Bayraklı’nın Manavkuyu (Özkanlar) ve Çamkıran bölgelerinde bulunan 5 adet memba suyu satış istasyonlarında halkın hizmetine sunulmaktaydı.
KARŞIYAKA BAYRAKLI BÖLGESI SU SATIŞ İSTASYONLARI
Yamanlar dağından doğan su; Karagöl mevkiinde bulunan Çarıkdere, Sarıismail, Tilkidere ve Dalgın kaynaklarından; Doğançay’da bulunan toplam 1000 tonluk 2 ana toplama merkezine aktarılmakta bu merkezden, Bayraklı’nın Gümüşpala ile Karşıyaka’nın Soğukkuyu ve Girne’deki memba suyu satış istasyonlarında İzmir halkının hizmetine sunulmaktaydı.
