ASYA YAŞARİKİZ / İZ GAZETE - Ege Bölgesi’nin sulamadaki en önemli can damarı olan Gediz Nehri’nden gelen kimyasal atıklar nedeniyle su kirliliği yaşanıyor. Ege Denizi’ne Büyük Menderes Nehri’nden sonra dökülen en büyük akarsu olan Gediz Nehri kirliliği, Foça ve Menemen ilçelerinde balık ölümlerine neden oldu.

Foça’ya bağlı Gerenköy ve Menemen’e bağlı Maltepe mahallelerinde arasında meydana gelen balık ölümleri bir aydır sürüyor.

Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi temsilcileri ile balık ölümlerini ve kirliliği konuştuk.

Su kirliliğinin ve ölümlerin nedeni nedir?

Gediz Nehri Manisa, Kemalpaşa, Uşak ve Menemen gibi birçok sanayi bölgesi ile Manisa, Akhisar, Turgutlu, Salihli gibi önemli yerleşimlerin etkisindedir. Dolayısı ile bu bölgelerin ve yerleşimlerin atıkları ve tarımsal kaynaklı kirlilik de nehre karışmaktadır. Bu kirlilik etmenlerinin sonucu oksijen yetersizliği nedeniyle nehrin belirli bölgelerinde zaman zaman balık ölümleri yaşanmaktadır. Bölgede Eylül ayında yaşanan balık ölümlerinin incelenme süreci henüz devam etmektedir. Bu uzunlukta bir nehirde balık ölümlerine etki eden kaynağın tespiti zordur. Balık ölümlerinin yaşandığı yerler genellikle nehrin fiziksel özelliklerine göre kirliliğin biriktiği, balıklar için debinin düşük olup kaçamadıkları bölgeler olarak gözlemlenmektedir.

Bölgede bulunan fabrikaların atıklarında kostik kullanıldığı iddia ediliyor. Bu madde, tarım ürünlerinin sulamasında kullanılırken nelere yol açabilir?

Suya sanayi kökenli kostik veya diğer kimyasal maddelerin karışıp karışmadığını belirlemek için nehir boyunca farklı noktalardan su örneği alarak analiz yapmak gerekir. Kirli sular ile yapılan sulama bitkilerde ürün kaybına sebep olabilir. Bu ürünlerle beslenen insan ve hayvanlarda sağlık sorunları ortaya çıkabilir.

Kirlenmiş suyun ve toprağın geri kazanımı sağlanabilir mi?

Kimyasallar ile kirlenmiş toprakların geri kazanımı çok zor ve uzun süreli ıslah çalışmaları ile mümkün olabilir. Akarsularda ise sanayi veya tarımsal kökenli kirletici kaynaklar belirlenip sıkı önlemler alındığı takdirde zaman içinde temizlenme mümkün olur.

Su kirliliği nasıl önlenebilir?

Su kirliliğinin havza kontrolü kapsamı ile yan dereler dahil akarsu boyunca mevcut sanayi tesisleri belirlenmelidir. Tarım alanlarında ise gübreleme ve ilaçlamanın bilinçli ve kontrollü yapılması, ambalajların imhası ve ekipmanların temizliğinde gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.

Gediz Havzasında kirliliği önlemek için eylem planlarının tam olarak işletilmesi gerekmektedir. Bakanlıklar ve Belediyelerin denetimlerini arttırması ve gözlemlerini akademik meslek odalarıyla paylaşmaları gerekmektedir.