Karaburun Yarımadasındaki Rüzgar Enerji Santrallerinin (RES) yöredeki canlı yaşamına, sosyal dokuya ve çevreye etkileri ile ilgili kümülatif etki konusu TBMM'ye taşındı. CHP İzmir Milletvekili Zeynep Altıok, Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki'nin yanıtlaması talebiyle verdiği yazılı soru önergesinde kümülatif etki değerlendirilmesi yapılmadan verilen Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporlarını gündeme taşıdı.
BAKANLIK BİR ÖYLE BİR BÖYLE
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın, zengin ekosistemi ve biyolojik çeşitliliği, yaşatılmakta olan kadim kültürü ve özgün tarım ve hayvancılık ürünleriyle mutlaka korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması gereken uluslararası öneme sahip bir yarımada olarak tanımladığı Karaburun, bu söylemlerin tam aksi politikalara maruz kalıyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2013 yılında Özel Çevre Koruma Alanı ilan edilmesi için rapor hazırlattırılan Karaburun Yarımadasının yüzde 71’i yine aynı bakanlık tarafından verilen ÇED izinleriyle 6 RES şirketine tahsis edilmiş durumda.
KÜMÜLATİF ETKİ
Karaburunluların bu ÇED kararlarının iptali istemiyle açtığı davalar, bilirkişi heyetlerinin yarımadada çok yoğun ve yaygın olarak kurulmakta olan RES’lerin kümülatif etki nedeniyle önemli çevresel sorunlar yaratacağı yönündeki raporları sonrası kazanıldı. Buna karşın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sarpıncık RES projesine 2. kez ÇED dlumlu kararı verirken, bu karar da Karaburun Yurttaş Davacıları tarafından Anayasa Mahkemesine taşındı. Benzer ÇED süreci, Ayen Enerji A.Ş.’ye ait Mordoğan RES kapasite artış projeleri için de devam ediyor.
ZEYNEP ALTIOK'UN SORULARI
Konuyla ilgili olarak, CHP İzmir Milletvekili Zeynep Altıok'un TBMM'ye verdiği yazılı soru önergesinde Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki’yen şu soruları yöneltti:
- Mordoğan RES Proje alanı, tarım / mera / turizm alanları doğal ve kültürel SİT alanlarını da içine almaktadır. Mahkemeye sunulan bilirkişi raporunda hâlihazırda faaliyete geçen RES’lerin bile fazla olduğu söylenirken, kapasite artışına izin verilmesinin gerekçeleri nelerdir?
- Mordoğan RES Kapasite Artışı Projesi ile konutların 150 metre yakınına kadar türbin kurulumu planlanmaktadır. Yaşam alanlarının içinde kurulmakta olan RES türbinlerin insan sağlığına etkileri konusunda kriter var mıdır?
- Karaburun Yarımadası yüzölçümün (415 km²) % 71’i ÇED olurlarıyla RES projeleri için 6 firmaya tahsis edilmiştir. Karaburun Yarımadasında, RES projelerinin kümülatif etkisi değerlendirilmiş midir? Kümülatif çevresel etki değerlendirmesi konusunda Bakanlığınızın herhangi bir çalışması var mıdır?
- Karaburun ilçesinin yüzölçümünün yüzde 60’ını kapsayan Karaburun RES Projesi 47 türbin ilavesiyle kapasite artış projesine verilen ve Karaburunlular tarafından yargıya taşınan ÇED Olumlu Kararı’nda kümülatif çevre etki değerlendirmesi yapılmış mıdır?
- Bakanlığınız tarafından Özel Çevre Koruma Alanı ilan edilmesi için hazırlanan ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı dışında ilgili tüm kurumların olumlu görüş bildirdiği, teklif raporu Bakanlar Kuruluna sunulmuş mudur? Sunulmamışsa ne zaman sunulacaktır?
- EPDK verilerine göre, toplam lisanslı RES Projelerinin yüzde 55’i Ege Bölgesi ve Çanakkale, Balıkesir illerinde. Yüzde 16’sı İzmir’de. Bakanlığınızca kaç RES Projesine ÇED izni verilmiştir?
- Verilen ÇED izinlerinin kapladığı alanlar ve türbin sayıları nedir?
- Yine EPDK verilerine göre, İzmir İlinde toplam lisanslı proje kadar ön lisans değerlendirmesinde olan proje olduğu, Çanakkale’de ön lisans değerlendirmesindeki projeler in mevcut projelerin 7 katı, Balıkesir’de 3,5 katı olduğu görülmektedir. Bu kapsamda ÇED başvurusu yapılan / bakanlığınızca ÇED oluru verilen proje sayısı kaçtır? Kapladığı alanlar ve türbin sayıları nedir?
- Türkiye’de ve İzmir’de yapılmış ya da yapılacak olan RES’lerden, Sit Alanı veya Özel Çevre Koruma Alanı içinde olan var mıdır? Eğer varsa, bu alanlara RES yapılmasına izin veren ÇED raporları kimler tarafından hazırlanmıştır? RES’ler yapılırken doğa ve doğal hayatın korunması için yaptığınız her hangi bir çalışma var mıdır? Varsa bunlar nelerdir?
- Türkiye’de ve İzmir’de açılan çevre davalarının sayısı kaçtır? İzmir’de devam eden kaç çevre davası vardır? Mahkemenin yürütmeyi durdurma kararı verdiği halde devam eden proje var mıdır? Varsa bu projeler mahkeme kararlarına rağmen nasıl devam etmektedir? Bu projeleri yapan firmalar hangileridir?
- ÇED Yönetmeliğinde tanımlanan “Halkın Katılımı” süreçlerinde, yerel halkın ve yerel yapıların itirazları ne ölçüde dikkate alınıyor? Yerel halkın itirazları nedeniyle uygun görülmemiş bir ÇED Raporu var mıdır? Varsa proje isimleri ve uygun görülmeme gerekçeleri nelerdir?
- İzmir’in Rüzgâr Enerjisi üretiminde ülke birincisi olmasını sağlayan kapasite artırımının bölge tarımına verdiği zarar ne kadardır? Tarımsal alanları yok ederek elde edilen rüzgâr enerjisi, tarım alanlarından elde edilen girdi ile kıyaslandığında ülke ekonomisi için avantaj ve dezavantajları nedir? RES’lerin kurulduğu bölgede nesli tükenmekte olan hayvanlar ve endemik bitki türleri var mıdır? Varsa hangileridir? Bu türlerin kurtarılması için yapılan çalışmalar nelerdir?
(EVRENSEL)
