İZ GAZETE - Foça da hizmetlerin çok gözükmediğini söyleyen Yurtseven, ‘Çok şey istiyor Foça ama nüfus ve seçmen olarak katkısı dörtte bir düzeyinde’ ifadelerini kullandı.
Yeni Foça Eski Belediye Başkanısınız. Kendinizden biraz bahseder misiniz?
Tabi. 1961 doğumluyum. Asıl mesleğim diş hekimliği. Fakat bir şekilde siyasetin içerisine girip, Yeni Foça Belediye Başkanlığı yaptım bir dönem. Bir dönemde Foça Belediye Başkan yardımcılığı yaptım, Belde belediyeler kapatıldıktan sonra. Doğal olarak Cumhuriyet Halk Partili Belediye Başkanları bir güç birliği içerisinde, başkan, başkan yardımcıları şeklinde girdik ve güzelde sonuç aldık. 10 yıl kadar hem Yeni Foça’nın hem de Foça’nın sorunlarıyla ilgilendim ama tabi ki Yeni Foça daha bilgi sahibi olduğum yer diyebiliriz.
Yeni Foça’yı nasıl anlatırsınız bize?
Yeni Foça’ya iki şekilde bakmak lazım. Yani bir Foça Belediyesi bünyesinde ki Yeni Foça nedir? Öyle bakmak lazım. Foça Belediyesi olarak yani bu beldelerin kapatılıp birleşmesinden sonra herhalde Foça Belediyesine yeni bir Foça hatta daha büyük bir Foça eklendi. Çok geniş bir alanda çok geniş bir imar alanlarına sahip geçmişteki hatalı uygulamalardan dolayı, hani bir çocuk hormonlu büyür de üzeninde ki kıyafetler bir türlü ona yetiştiremezsiniz, hep yeni kıyafetler ister gibi. Yeni Foça da Foça Belediye Başkanları için en zor mahallelerden biri haline geldi. Çünkü şuan da Foça’nın bütününde ilçenin tümünde ki konut sayısını neredeyse yarısı belki şuan da yarıyı da geçmiş olabilir Yeni Foça da. Yani en son 5 yıl önceki rakamlar itibariyle bakarsak yirmi bin konut vardı Yeni Foça da bunun on bini Yeni Foça’daydı. Düşünün köylerdi, her beldeler ve Foça’nın kendi merkezinin toplamı kadar bir alan var. Yeni Foça dediğimiz zaman yaklaşık 20 km bir sahil şeridi var. Bu kadar büyük bir alana hizmet götürmek hani dipsiz bir kuyuya sürekli para atıp da bir şeyler beklemek gibi bir şey. O yüzden zor bir yer Foça Belediyesi için. Yaptığınız hizmetin fazla gözükmediği kendini göstermedi bir alan orası. Çok şey istiyor ama nüfus ve seçmen olarak katkısı dörtte bir düzeyinde.
YENİ FOÇA ÇOK ŞEY İSTİYOR
Hizmetlerin gözükmemesinin temel sebebi nedir peki?
Temel sebep şu, 80-90’lı yılların başında çok geniş alanların imara açılmış olması. Tabi ki bir yer imara açıldığında, yani sizin tarlanız bir gün arsa hürriyetine ulaştığında siz vatandaş olarak belediyeye başvurup imar istiyorsunuz ve inşaat yapma hakkınız doğuyor. Tabi ki bu inşaat yapma hakkıyla yani belediye olarak bir vatandaşa en ücra noktanızda ki bir vatandaşa imar durumu verip alım satım yaptıysanız da artık ona her türlü hizmeti götürmekle mükellefsiniz. Ne kadar zorlu olursa olsun ne kadar maliyetli olursa olsun, ne kadar uzak olursa olsun siz bunu yapmak zorundasınız. Kıyı beldelerinin bir başka zorluğu daha vardır yönetimsel olarak başka bir zorluğu vardır, hizmet ulaştırma da başka bir zorluğu vardır. Şimdi tabi şehir merkezi diye tabir ettiğimiz işte İzmir de Konak, Balçova, Karşıyaka, Çiğli gibi çok katlı yapılaşması olanlar ile bizler gibi çok katlı yapılaşmadan korumaya çalıştığımız bölgelerde şöyle bir zorluk var. Örnek olarak siz Karşıyaka da 100metre ileride ki sokağa hizmet verdiğiniz de her bir apartmanın 10 metre cephesi olduğunu düşünürseniz sağ da 10 solda 10, her birinde 5 kat olsa düşünün 50 tane sağ da 50 tane solda 100 haneye hizmet götürüyorsunuz. Yani 100 metre yol yaptığınızda 100 haneye hizmet götürüyorsunuz. Burada ise 20 hane. Aynı maliyetle aynı parayı harcıyorsunuz 20 haneye hizmet götürebiliyorsunuz. Karşıyaka da aynı parayla 100 haneye hizmet götürüyorsunuz. Burada ki hizmet maliyeti daha yüksek. Biz burada 100 haneye hizmet götürebilmek için bunun beş katı para harcamak zorundayız. Bu sebeple de kıyı bölgelerinde yani tatil bölgelerinde, yüksek yapılaşmanın olmadığı yerlerde ki biz buna çok karşıyız hizmet etmek daha zor, daha maliyetli, daha çok para gerektiriyor. Tabi ki hizmetin temel unsurlarından biri de ekonomik güç. Ama seçmen sayısıyla ters döndüğünüz de işte yirmi bin konut ortalama 4 kişi desek seksen bin kişi yaşaması gereken bir yerde işte bakıyoruz yirmi beş bin kişi insan yaşıyor ama hepsi de hizmet istiyor.
Yeni Foça ile Eski Foça arasında ki en büyük fark nedir? Birbirinden ayıran en önemli özellik nedir?
Yeni Foça da yeni bir yer görmezsiniz. Daha çok tarihi bina, taş binaların olduğu yer. Nasıl buraya Yeni Foça denmiş? Sebep şu, tarihte Eski Foça daha önceki bir yerleşim 3bin,5 bin yıllara giden bir yerleşim. Süreçte Eski Foça bir işgal altında kaldığında, Eski Foça kalesi harap olduğunda Eski Foçalılar burada barınamayacaklarını, kalemizi korumayacaklarını anladığında kalkıyorlar 20 km ileride yeni bir Foça kuruyorlar. Eski Foçalılar gidip Yeni Foça’yı kuruyorlar. O yüzden de oraya Yeni Foça deniyor. Ama buranın da tarihi oldukça eski. Fakat en temel fark şu, Eski Foça için şunu söyleyebilirim ki ülkemizin hatta dünya da birçok gördüğümüz yerden doğal güzellik olarak, tarihi doku olarak çok özel bir yerdir. Yeni Foça, Eski Foça’ya göre biraz daha coğrafi özellikler itibariyle, konum olarak, adalar olarak, rüzgâr vs. Yeni Foça da daha çok olumsuz şartlar ifade ediyor. Bu sebeple Yeni Foça, avantaj olarak içinden denize girilebilen, içinden plaj olan bir yer. Foça’nın da bütün dokusunu, bütün sosyal yapısını taşıyan keyifli bir yer. Ama dediğim gibi aşırı gelişmiş olması, aşırı büyümüş olması en büyük avantaj.
TURİST KONUSU SIKINTI
Foça zaten turistik bir yer. Peki, hangisine daha çok yoğun ilgi var. Turist giriş sayısı hangisinde daha fazla?
Şimdi, şöyle son yıllarda yabancı turist konusunda ülkemizin tümünde bir sıkıntı var. Bizim bölgemizde de bir sıkıntı var ama yerli turist olarak tabir ettiğimiz, insanlar içerisinde Eski Foça daha çok ilgi görüyor. Nedeni şu, Yeni Foça’nın uzunca bir süre ulaşım sağlanan yolu bu fabrikalar dediğimiz Aliağa bölgesinden olduğu için oradaki kamyon, tanker gibi trafikten gelmekten insanlar ciddi sıkıntılar yaşıyor. O yollar çok kötüydü. Gerçi yeni bitti yolumuz, şuan da trafiğe açık ama uzun yıllar bu handikabı yaşadı Yeni Foça. Ulaşım sıkıntımız vardı. Trafik yüzünden insanlar daha çok Eski Foça’yı tercih ediyorlar. Ha bu sadece bundan değil Eski Foça da kendi başına çok özel bir yer. Yalnız şunu görüyoruz ki son 10-15 yılda yeni Foça’da da turist sayısı giderek artıyor, ihtiyaçta artıyor. Buda şunu gösteriyor demek ki Yeni Foça’ya ilgi giderek artıyor. Yeni Foça’yı Eski Foça’dan ayıran başka unsurda, Foça artık bir ilçe olması dolayısıyla daha bir kalabalık, daha bir yoğun, Yeni Foça ise daha bir tatil köyü kasabası formunu devam ettiriyor. Bana göre avantajı Yeni Foça’nın.
Yeni Foça’nın cazibe merkezi olması, insanlar tarafından ilgi görmesinin sebepleri nedir? İnsanlar neden Yeni Foça’ya gelmeli?
Yeni Foça İzmir’e yakın, ulaşım kolaylığı itibariyle bölgemizdeki birçok yerden önde. Ama bence en önemli önceliği tarihi dokusu. Yani sokaklarında gezdiyseniz görmüşsünüzdür ki o eski taş evler, Rum yapısı evlerin yarattığı o dokuyu birazcık restorasyonla birazcık ön plana çıkararak biraz daha süsleyerek bence Yeni Foça ve o tarihi dokuyla birlikte de yaşanan yerin içinden bizim bölgelerimizin olmazsa olmaz özelliği şudur, öne çıkaran unsur denizdir. Burada deniz olmasa herhangi bir kasabadan farkı kalmayacakken, deniz cazibeyi yaratan şey. Denize ulaşımın kolaylığı yani insanların denizle buluşmasının kolaylığı. Çok kolay bir şekilde havlunuzu alıp denize girmeniz, bunlar önemli avantajlar. Çünkü sizlerde biliyorsunuz ki birçok tatil bölgemizde insanlar denize girmek için beach’lere gitmek zorunda birçok paralar vermek zorunda araçlara binmek zorunda, bir hazırlı, bir engema var. Yeni Foça’nın özelliği şu, belediyemizin de hizmet verdiği şemsiyeleriyle, ister şezlong kiralayın ister havlunuzu alıp denize girebiliyorsunuz. Denize ulaşmak tabi ki bir tatilcinin en önce istediği şey. Ve tabi ki hele hele kıyı şehrinde bir pansiyonda ya da bir otelde kalıyorsanız sabah uyandığınızda deniz manzarasıyla uyanmakta artısı.
Foça da taş evler çok meşhur Bize onlardan bahseder misiniz?
Şimdi taş evlerimizin birçoğu 1800’lü yılların sonundan kalmıştır. Yeni Foça’nın tarihine baktığımız da 1300’lere kadar gider. Fakat en son yapılan eski evler bunlar mı diye düşünebilirsiniz ama bölgemizin geçmiş tarihte aldığı göçler var. Adalardan bir çiğ göçleri oluşmuş. 1800’lü yılların sonlarında bu madenlerin yabancı firmalara verilmesiyle onlarda Rum işçiler adalardan getirmişler. Tabi o işçilerle beraber fırıncısı gelmiş, bakkalı gelmiş vs. yaşayan bir Rum halkı oluşmuş. Bu da 1800’lü yılların sonlarına denk geldiği için şuanda ayakta gördüğümüz evler o yıllara dayanıyor. Ama tarihsel süreç çok daha eski. Şuan da mesela Yeni Foça kalesiyle ilgili belli başlı duvarları görebiliyoruz bütününü göremiyoruz ve keşke korunabilseydi diyoruz. Şimdi bize düşen görev ne? Bu mevcut kalan yapıyı hem restore etme, hem de restore etmek isteyenlere destek olmak hatta belediye olarak da bütüncül bir projeyle yani vatandaşın kendi başına gücüyle yapamayacağı işleri üstlenmek bunların gezilir, görülür, insanların görmek istediği alanlar yaratmak. Sadece güneş ve denize sırtımızı dayayıp da turizmden faydalanmak değil. Biliyorsunuz Avrupa’da da en çok turist çeken yerler tarihi dokusunu en çok koruyan yerler. İnsanlar tarihi dokuyu görmek istiyor. Hepimiz modern şehrin görüntülerine alışkın ama o tarihi dokunun yarattığı görselliği görmek için bugün biliyorsunuz Eskişehir Belediye Başkanımız bunu başarmıştır, Eskişehir gibi bir ili gezmeye gidilecek bir il haline bir turistlik bölge haline getirmiştir. Yerel yöneticiler olarak günlük hizmetlerimizin dışında artı olarak kafamızda bu tarihi dokuyu öne çıkaracak, güzelleştirecek projeler hazırlamamız gerekiyor. Bu projeler bugün başlandığında bile uzun yıllar alacak işler. Belki bir belediye başkanının bir dönemine sığmayabilir ama inanınki birilerinin yapması gerekiyor ve bir yerden başlamak gerekiyor. Biz ne kadar otantik yapımız ortaya çıkarabilirsek o kadar çok ilgi çekeriz.
HERKESİN YOĞURT YİYİŞİ FARKLI
Foça Belediye Başkanı Fatih Gürbüz ile aranız nasıl şuanda? Yürüttüğünüz projeleriniz var mı? Ya da beraber bir proje düşünüyor musunuz?
Fatih Gürbüz ile aramız çok iyi. Şimdi şöyle Gürbüz daha çok yeni, 7-8 ay bir belediye başkanlığında çok yeni bir şey. Umuyorum ki ileri ki süreçler de yani bazı işleri yolunu koyduktan sonra daha uzun vadeli projelerle ilgili danışmalar, konuşmalar, biz geçmişte neler başlatmışız da niye yürümemiş, nerede tıkanmış? Fatih Gürbüz'ün belediyede ki bir organizasyonla yoğun bir şekilde uğraşıyor. Bir iş üretebilir kuruma kendisine göre. Bundan önce ki dönemde üretilmiyor muydu? Hayır, tabi ki üretiliyordu. Herkesin yoğurt yiyişi farklı. O da kendisinin rahat yönetebileceği bir yapı oluşturmalı. Bu belki 1 sene ya da 3-4 ay sürebilir. Oturacağız geçmişte biz neleri yapamadık, neden yapamadık, kafamızda neler vardı, o gün ekonomik şartlar mı yoksa yasal şartlar mı engel oldu, bunları hep oturup konuşacağız. Zaten zaman zaman telefonla da görüşüyoruz bir araya gelemesek bile. Tabi ki birbirimizden faydalanacağız. Bilgilerimizi aktaracağız o enerjisiyle bunları üstlenecek. Ben inanıyorum ki güzel günler göreceğiz.
FOÇA İÇİN BİRLİK OLURUZ
Eski Yeni Foça Belediye Başkanı olarak CHP de şuan da delege seçimleri var. Nasıl değerlendirirsiniz?
Cumhuriyet Halk Partisi her zaman demokratik yapısını öznellikle Foça da, yani hep geçmişte de İzmir ilçeleri içerisinde parti büyüklerimiz tarafından çok duymuşuzdur bunu Foça ayrı bir yerdi, Foça özel bir yerdi. Çünkü kendisine göre de geleneksel bir yapısı vardır. Hep çarşaf listeyle üyelerin özgür iradesiyle yapacağı seçimleri yapmıştır. Yine öyle yapacaktır. Ben Foça da ki her Cumhuriyet Halk Partilinin mevcut Cumhuriyet Halk Partisi içinden çıkmış belediye yönetimi ve ilçe yönetiminin sağlıklı çalışacağı bir yapıya destek vereceğini düşünüyorum. Hep bu böyle oldu. Çatışmalardan olduğu kadar uzak durduk. Çünkü bizim Foça’ya olan aşkımız, sevgimiz her şeyin önüne geçer. Foça için bir şey yapılacağı zaman hemen birlik oluruz, beraber oluruz. Ben bu delege seçiminin de aynı şekilde büyük bir keyifle herkesin katılımında bulunduğu birbirimizi desteklediğimiz kazananın da kaybedenin de bugün o kaybedecek yarın o kazanacak. Bu defalar ve defalarca ben işte aktif olarak 99’dan beri CHP’de görev yaptığımı düşünürsek 10 tane ilçe kongresi, delege seçimi görüşüm demektir. Kazanan oldu kaybeden oldu ama sonuçta hep kazanan Foça oldu. Yine Foça kazanacak diyoruz.
